Marivonne van Kralingen
Advocaat / Mediator
De ondernemingsraad (OR) speelt een cruciale rol binnen een organisatie door werknemers inspraak te geven in belangrijke bedrijfseconomische en organisatorische beslissingen. Dit bevordert niet alleen de betrokkenheid van medewerkers, maar draagt ook bij aan een stabiele en transparante bedrijfsvoering. De Wet op de Ondernemingsraden (WOR) regelt de rechten en plichten van de OR en bepaalt in welke situaties medezeggenschap verplicht is.
Voor werkgevers is een goed functionerende OR een waardevolle gesprekspartner, maar medezeggenschap kan ook juridische vragen oproepen. Bijvoorbeeld wanneer een OR instemmingsrecht heeft bij een wijziging in arbeidsvoorwaarden, adviesrecht bij een reorganisatie of wanneer er onduidelijkheid bestaat over de verplichting tot het instellen van een OR. Bij Voor de Zaak ondersteunen wij zowel ondernemers als ondernemingsraden bij juridische vraagstukken rondom medezeggenschapsrecht.
De verplichting om een OR in te stellen hangt af van de grootte van de organisatie.
Bij vijftig of meer medewerkers is het instellen van een OR verplicht. Dit geldt ook als er binnen het bedrijf onvoldoende animo voor is. De werkgever moet structureel aandacht besteden aan de medezeggenschap. Bij tien tot vijftig medewerkers is een OR niet verplicht, maar kan een personeelsvertegenwoordiging (PVT) worden ingesteld. Dit is wel verplicht als een cao dit voorschrijft of als de meerderheid van de werknemers erom vraagt.
Grotere organisaties kunnen ook te maken krijgen met een groepsondernemingsraad (GOR), centrale ondernemingsraad (COR), gemeenschappelijke ondernemingsraad (GeOR) of Europese ondernemingsraad (EOR). De WOR stelt hiervoor aanvullende eisen.
Heeft u vragen over de verplichtingen rondom medezeggenschap? Wij adviseren u graag over de juiste stappen.
Recht op overleg en initiatief
Een OR heeft het recht om met de ondernemer in overleg te treden over belangrijke bedrijfsontwikkelingen. Dit kan zowel op verzoek van de OR als op initiatief van de werkgever. Daarnaast kan de OR zelf voorstellen doen over onderwerpen die zij belangrijk vindt.
De WOR bepaalt dat er minimaal twee keer per jaar een overlegvergadering moet plaatsvinden waarin de algemene gang van zaken wordt besproken. Daarnaast heeft de OR recht op alle informatie die nodig is om zijn taken goed uit te voeren, inclusief vertrouwelijke of concurrentiegevoelige informatie.
Adviesrecht
Bij ingrijpende besluiten die de onderneming raken, zoals een reorganisatie, fusie, overname of verplaatsing van de bedrijfsactiviteiten, heeft de OR adviesrecht. Dit betekent dat de werkgever de OR om advies moet vragen voordat het besluit wordt genomen.
Dit advies moet op tijd worden gevraagd, zodat het nog van wezenlijke invloed kan zijn op het uiteindelijke besluit. De OR heeft vervolgens het recht om binnen een redelijke termijn een schriftelijk en gemotiveerd advies uit te brengen. Als de ondernemer het advies van de OR naast zich neerlegt, geldt een wachttijd van één maand. Binnen deze maand mag het besluit niet worden uitgevoerd, tenzij de OR hiermee instemt.
Instemmingsrecht
Naast het adviesrecht heeft de OR bij bepaalde onderwerpen een instemmingsrecht. Dit geldt vooral voor besluiten die direct invloed hebben op de arbeidsvoorwaarden van werknemers, zoals:
Als de OR niet instemt met een voorgestelde wijziging, kan de ondernemer niet zonder meer doorgaan. De werkgever kan dan vervangende toestemming vragen bij de kantonrechter. Voert een werkgever toch een wijziging door zonder instemming van de OR, dan kan de OR binnen één maand de nietigheid van het besluit inroepen.
Externe Juridische ondersteuning voor de ondernemingsraad
Het werk van een ondernemingsraad is complex en vraagt om een brede kennis van arbeidsrecht en bedrijfseconomische processen. De WOR biedt de OR de mogelijkheid om extern juridisch advies in te winnen. Artikel 22 WOR bepaalt dat een OR een advocaat kan inschakelen als dit ‘redelijkerwijs noodzakelijk is voor de vervulling van zijn taak’. De kosten hiervan worden gedragen door de onderneming.
Bij Voor de Zaak ondersteunen wij ondernemingsraden bij uiteenlopende juridische vraagstukken, zoals:
Heeft u als werkgever of OR-lid vragen over de WOR, medezeggenschap of juridische procedures? Neem dan contact op met Marivonne van Kralingen of Sander Oudenhoven van Voor de Zaak. Wij helpen u graag met deskundig advies en strategische begeleiding.