Een advocaat die een termijn laat schieten, een notaris die nalaat om het kadaster te raadplegen of een boekhouder die belastingaangiften te laat indient. Dit zijn allemaal voorbeelden van een schending van de op dienstverleners rustende zorgplicht.

Het Nederlandse recht schrijft voor dat iedere dienstverlener de zorg van een goede opdrachtnemer in acht moet nemen. Doet hij dit niet, dan loopt hij het risico om aansprakelijk te worden gesteld voor de schade die zijn opdrachtgever daardoor lijdt. Het is dus voor zowel opdrachtnemers als opdrachtgevers van belang om deze zorgplicht in acht te nemen bij het (laten) uitvoeren van een opdracht.

De achtergrond van de zorgplicht is erin gelegen dat de opdrachtgever een bepaald niveau van bekwaamheid mag verwachten van degene die de opdracht voor hem gaat uitvoeren. Je gaat immers naar iemand anders toe met de opdracht, omdat je verwacht dat diegene het beter kan dan jijzelf.

Op grond van de zorgplicht is de opdrachtnemer verplicht zich als 'redelijk bekwaam en redelijk handelend beroepsbeoefenaar' te gedragen. Het handelen van de opdrachtnemer moet worden getoetst aan de hypothetische maatstaf van deze beroepsbeoefenaar. Welke zorgverplichtingen dit precies zijn, is altijd afhankelijk van de omstandigheden van het geval, waaronder bijvoorbeeld de aard van de opdracht en de branche waaronder de opdracht valt. Het is aan de opdrachtnemer om zelfstandig te bepalen welke concrete zorgverplichtingen aan de specifieke opdracht ten grondslag liggen.

Praktijkvoorbeeld

Een mogelijke invulling van de zorgplicht zal ik hier illustreren aan de hand van een praktijkvoorbeeld. Een schending van de zorgplicht werd in juni van het afgelopen jaar door de rechtbank aangenomen in het volgende geval.

De eiseres had een verzekeringsovereenkomst afgesloten voor meerdere gebouwen. De verzekeringsovereenkomst omvatte onder andere een milieuschadedekking. Bij het aangaan van deze verzekeringsovereenkomst werd eiseres bijgestaan door de bank, als assurantietussenpersoon. Op de overeenkomst waren verzekeringsvoorwaarden van toepassing, die gedurende de looptijd van de overeenkomst werden gewijzigd. Een van deze wijzigingen hield in dat dekking voor verontreiniging, die is veroorzaakt door of verband houdt met asbest, werd uitgesloten.

Eiseres heeft op enig moment stormschade geleden, aan onder andere asbesthoudende golfplaten. Eiseres heeft vervolgens aanspraak gemaakt op verzekeringsdekking onder de milieuschadeverzekering vanwege de aanwezigheid en verspreiding van asbest. Deze dekking is door de verzekeraar afgewezen, onder verwijzing naar de gewijzigde verzekeringsvoorwaarden. Eiseres heeft de bank aansprakelijk gesteld voor de geleden schade, vanwege het tekortschieten in de zorgplicht door eiseres niet te wijzen op de wijziging in de verzekeringsvoorwaarden.

De rechtbank heeft vervolgens uitgelegd wat deze zorgplicht voor een assurantietussenpersoon concreet inhoudt. Hiertoe heeft ze overwogen dat een assurantietussenpersoon moet waken voor de belangen van de verzekeringsnemer bij de tot zijn portefeuille behorende verzekeringen. Hieronder valt dat hij uit eigen beweging de verzekeringsnemer opmerkzaam dient te maken op mogelijke gevolgen voor zijn verzekeringsdekking, ook nadat de verzekering is afgesloten. De bank had eiseres dus moeten waarschuwen voor de wijziging in de verzekeringsvoorwaarden. Doordat ze dit niet heeft gedaan, heeft ze haar zorgplicht geschonden. Hiermee is ze aansprakelijk voor de schade die eiseres hierdoor heeft geleden.

Bent u benieuwd hoever uw eigen zorgplicht gaat? Of vermoedt u dat de zorgplicht bij een door u uitgezette opdracht is geschonden? Neem dan vrijblijvend contact met mij op, ik kijk graag even met u mee.

Rachelle van der Brug, advocaat

Terug naar overzicht

Grensoverschrijdend gedrag is een onderwerp dat volop in de spotlights staat sinds Me Too, de gebeurtenissen bij The Voice en NOS sport. De kranten staan er vol mee, de meldingen nemen fors toe en de regering heeft een speciale regeringscommissaris aangesteld. Ook in de rechtspraak zien we steeds meer zaken die te maken hebben met grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer. Wat is nu precies grensoverschrijdend gedrag en wat wordt van u als werkgever verwacht?

Wat is grensoverschrijdend gedrag?

Grensoverschrijdend gedrag is een lastig te definiëren begrip. In de werkomgeving gaat het om situaties in de omgang tussen personen die als ongewenst worden beschouwd. Denk aan pesten, zowel verbaal, non-verbaal of fysiek, discriminatie of seksuele intimidatie.

Wanneer is gedrag ongewenst, waar ligt de grens? De grens wordt bepaald door hoe de ander het ervaart. Daarmee is het dus een grens de zich bevindt in een grijs gebied. Eénzelfde situatie kan door verschillende medewerkers dus verschillend worden geïnterpreteerd.

Hoge Raad

In juni 2022 heeft de Hoge Raad zich uitgelaten over de vraag of er een vuistregel kan worden geformuleerd hoe grensoverschrijdend gedrag in arbeidsverhoudingen moet worden gekwalificeerd. De vraag was of grensoverschrijdend gedrag per definitie gezien zou moeten worden als ernstig verwijtbaar gedrag. Het gevolg van de kwalificatie ernstig verwijtbaar gedrag is dat een werknemer in geval van ontslag geen recht heeft op een transitievergoeding, de wettelijke opzegtermijn en een WW-uitkering.

De Hoge Raad heeft geoordeeld dat een vuistregel niet op z’n plaats is omdat er te allen tijde een afweging moet kunnen plaatsvinden van alle omstandigheden van het geval. De rol van de werkgever is daarbij ook van belang.

Een andere overweging van de Hoge Raad om geen algemene vuistregel te maken is dat de Hoge Raad het van belang vindt dat werkgevers actief aan de slag zijn en blijven met het creëren van een veilige werkomgeving. Een algemene vuistregel zou die urgentie kunnen wegnemen.

Wat wordt van u verwacht?

Wat wordt van u als werkgever verwacht op het gebied van grensoverschrijdend gedrag vanuit juridisch perspectief?

1. U dient het onderwerp op te nemen in de Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E).
2. U dient de instructies en voorschriften rondom grensoverschrijdend gedrag bekend te maken in de organisatie; net als bij andere veiligheidsinstructies dient u dit ook regelmatig te herhalen.
3. U dient voorlichting te geven over grensoverschrijdend gedrag.
4. U dient toe te zien op naleving van de instructies en voorschriften.

TIP!

Het is niet prettig overvallen te worden door een melding van grensoverschrijdend gedrag. Om dat te voorkomen is onze tip om nu al na te denken over wat u gaat doen als er een melding komt en welke interventies u kunt inzetten. Het is namelijk niet in alle gevallen nodig ‘de dader’ te schorsen en een diepgaand onderzoek  in te stellen. Soms is een minder vergaande interventie, zoals bijvoorbeeld een mediationgesprek,  voldoende om voor iedereen weer een veilige en prettige werkomgeving te creëren.

Ik kan mij voostellen dat u over het voorgaande nog vragen heeft, met name wat dit concreet voor uw bedrijf betekent. Bel of mail ons dan gerust; wij vertellen u er graag meer over.

Marivonne van Kralingen

Terug naar overzicht