Een advocaat die een termijn laat schieten, een notaris die nalaat om het kadaster te raadplegen of een boekhouder die belastingaangiften te laat indient. Dit zijn allemaal voorbeelden van een schending van de op dienstverleners rustende zorgplicht.

Het Nederlandse recht schrijft voor dat iedere dienstverlener de zorg van een goede opdrachtnemer in acht moet nemen. Doet hij dit niet, dan loopt hij het risico om aansprakelijk te worden gesteld voor de schade die zijn opdrachtgever daardoor lijdt. Het is dus voor zowel opdrachtnemers als opdrachtgevers van belang om deze zorgplicht in acht te nemen bij het (laten) uitvoeren van een opdracht.

De achtergrond van de zorgplicht is erin gelegen dat de opdrachtgever een bepaald niveau van bekwaamheid mag verwachten van degene die de opdracht voor hem gaat uitvoeren. Je gaat immers naar iemand anders toe met de opdracht, omdat je verwacht dat diegene het beter kan dan jijzelf.

Op grond van de zorgplicht is de opdrachtnemer verplicht zich als 'redelijk bekwaam en redelijk handelend beroepsbeoefenaar' te gedragen. Het handelen van de opdrachtnemer moet worden getoetst aan de hypothetische maatstaf van deze beroepsbeoefenaar. Welke zorgverplichtingen dit precies zijn, is altijd afhankelijk van de omstandigheden van het geval, waaronder bijvoorbeeld de aard van de opdracht en de branche waaronder de opdracht valt. Het is aan de opdrachtnemer om zelfstandig te bepalen welke concrete zorgverplichtingen aan de specifieke opdracht ten grondslag liggen.

Praktijkvoorbeeld

Een mogelijke invulling van de zorgplicht zal ik hier illustreren aan de hand van een praktijkvoorbeeld. Een schending van de zorgplicht werd in juni van het afgelopen jaar door de rechtbank aangenomen in het volgende geval.

De eiseres had een verzekeringsovereenkomst afgesloten voor meerdere gebouwen. De verzekeringsovereenkomst omvatte onder andere een milieuschadedekking. Bij het aangaan van deze verzekeringsovereenkomst werd eiseres bijgestaan door de bank, als assurantietussenpersoon. Op de overeenkomst waren verzekeringsvoorwaarden van toepassing, die gedurende de looptijd van de overeenkomst werden gewijzigd. Een van deze wijzigingen hield in dat dekking voor verontreiniging, die is veroorzaakt door of verband houdt met asbest, werd uitgesloten.

Eiseres heeft op enig moment stormschade geleden, aan onder andere asbesthoudende golfplaten. Eiseres heeft vervolgens aanspraak gemaakt op verzekeringsdekking onder de milieuschadeverzekering vanwege de aanwezigheid en verspreiding van asbest. Deze dekking is door de verzekeraar afgewezen, onder verwijzing naar de gewijzigde verzekeringsvoorwaarden. Eiseres heeft de bank aansprakelijk gesteld voor de geleden schade, vanwege het tekortschieten in de zorgplicht door eiseres niet te wijzen op de wijziging in de verzekeringsvoorwaarden.

De rechtbank heeft vervolgens uitgelegd wat deze zorgplicht voor een assurantietussenpersoon concreet inhoudt. Hiertoe heeft ze overwogen dat een assurantietussenpersoon moet waken voor de belangen van de verzekeringsnemer bij de tot zijn portefeuille behorende verzekeringen. Hieronder valt dat hij uit eigen beweging de verzekeringsnemer opmerkzaam dient te maken op mogelijke gevolgen voor zijn verzekeringsdekking, ook nadat de verzekering is afgesloten. De bank had eiseres dus moeten waarschuwen voor de wijziging in de verzekeringsvoorwaarden. Doordat ze dit niet heeft gedaan, heeft ze haar zorgplicht geschonden. Hiermee is ze aansprakelijk voor de schade die eiseres hierdoor heeft geleden.

Bent u benieuwd hoever uw eigen zorgplicht gaat? Of vermoedt u dat de zorgplicht bij een door u uitgezette opdracht is geschonden? Neem dan vrijblijvend contact met mij op, ik kijk graag even met u mee.

Rachelle van der Brug, advocaat

Terug naar overzicht

Ontslag van een werknemer; de ernstige wanprestatie

Ontbinding van een arbeidsovereenkomst met een werknemer wegens wanprestatie is een juridisch kader dat losstaat van de gebruikelijke gesloten ontslaggronden in het arbeidsrecht. In welke situatie kan een beroep op ernstige wanprestatie zinvol zijn? Wat zijn de verschillen ten opzichte van de ontbinding op de gesloten ontslaggronden?

Ernstige wanprestatie

Als de werknemer een arbeidsovereenkomst sluit met de werkgever, is het de bedoeling dat beide partijen de verplichtingen nakomen die in de arbeidsovereenkomst zijn opgenomen. Komt één van deze partijen de verplichtingen niet na, dan is er sprake van wanprestatie. Als dit verzuim dusdanig ernstig is, kan dit een grond zijn voor ontbinding van de arbeidsovereenkomst.

Het moet dan gaan om een wanprestatie die ziet op de kern van de arbeidsovereenkomst, zoals bij werkweigering, structureel niet meewerken aan de re-integratie en integriteitsschendingen bijvoorbeeld bij ambtenaren.

Vanwege de bijzondere bescherming die de wet aan werknemers biedt en de grote gevolgen, is ernstige wanprestatie vereist. In de praktijk is dit vergelijkbaar met de ernst van een ontbinding wegens dringende redenen (ook wel het ontslag op staande voet genoemd).

Verschil met ontslag op staande voet

Nadat een werknemer op staande voet ontslagen is, kan de werkgever sinds de Wet Werk en Zekerheid (WWZ) alleen de gefixeerde schadevergoeding op een werknemer verhalen (in de meeste gevallen alleen het loon over de opzegtermijn). Bij ontbinding van de arbeidsovereenkomst wegens wanprestatie kan de werkelijke schade gevorderd worden. Het bestaan, de hoogte en de toerekenbaarheid van de schade moet dan wel worden bewezen.

Daarnaast is een belangrijke voorwaarde voor het ontslag op staande voet dat het onverwijld wordt gegeven. Heeft de werkgever te lang gewacht, dan is ontslag nog mogelijk wegens ernstige wanprestatie.

Verschil met ontbinding wegens ernstig handelen of nalaten (e-grond)

Als een werknemer zich ernstig misdraagt, is het ook mogelijk te kiezen voor ontbinding wegens ernstig handelen of nalaten (de zogeheten e-grond). Dit heeft tot gevolg dat geen transitievergoeding of billijke vergoeding verschuldigd is, maar de werkgever kan geen schadevergoeding vorderen. Bij een ontbinding wegens wanprestatie kan dit wel; soms zelfs ook het loon vanaf het moment dat een werknemer de wanprestatie pleegde (!). Belangrijk verschil is ook dat de opzegverboden niet gelden bij een ontslag wegens ernstige wanprestatie.

Voorbeeld

In een zeer recente uitspraak van de rechtbank Limburg van 13 juli 2023 ontbindt de rechter de arbeidsovereenkomst van een buitengewoon opsporingsambtenaar wegens wanprestatie. De ambtenaar heeft onder meer alcohol gedronken tijdens werktijd en daarna in een dienstvoertuig gereden. Volgens de rechtbank is sprake van ernstige tekortkoming in de nakoming vergelijkbaar met een dringende reden voor ontslag op staande voet. Omdat sprake is  van ernstig verwijtbaar handelen, heeft de boa geen recht op een transitievergoeding.

Afweging en advies

Bij de keuze tussen de verschillende routes voor ontbinding van de arbeidsovereenkomst moet een zorgvuldige afweging gemaakt worden. De kans op succes in elke procedure, de omvang van de werkelijke schade en andere factoren spelen hierin een rol. Wij kijken graag met u mee om de beste strategie te bepalen voor uw specifieke situatie.

Sander Oudenhoven, advocaat arbeidsrecht

Terug naar overzicht